“Kuzulara yol göstermeye değil, aslanları uyandırmaya geldim.”
Arjantin’de La Libertad Avanza (Özgürlük Gelişimi) partisinin cumhurbaşkanı adayı Javier Milei, siyasete girişini ve Pazar günü yapılan ön seçimlerdeki sürpriz zaferini bu sözlerle anlattı.
ABD’nin eski başkanı Donald Trump’a hayran olan aşırı sağcı Milei, ön seçimde oyların yüzde 30’unu alarak merkez sol ekonomi bakanı Sergio Massa ve muhafazakar aday Patricia Bullrich’i geride bıraktı.
Seçim öncesinde yapılan kamuoyu yoklamalarından oyların yalnızca yüzde 20’sini alması beklenen Milei, son yıllarda Arjantin’de tartışmalı bir siyasi figür haline geldi.
Seçilirse Arjantin Merkez Bankası’nı feshedeceğini, peso yerine ABD doları getireceğini ve zarar eden devlet şirketlerini özelleştireceğini söyleyen cumhurbaşkanı adayı, aynı zamanda ülkede silah ve organ satışına izin vermek istediğini belirtiyor.
Peki Milei kim ve ön seçimleri nasıl kazandı?
Eski bir televizyon yıldızı
Eski bir televizyon yıldızı ve ekonomist olan Milei, 2021’den beri kongre üyesi olmasına rağmen kendisini siyasette aykırı biri olarak tanıtmayı seviyor.
Milei kendisini Arjantin ekonomisinin ihtiyaç duyduğu radikal değişim olarak tanımlıyor.
52 yaşındaki Milei, sağlık sistemini özelleştirmeyi, vergileri büyük ölçüde düşürmeyi, kamu harcamalarını kısmayı, devlete ait tüm işletmeleri kapatmayı veya özelleştirmeyi ve sağlık, eğitim ve çevre bakanlıklarını kaldırmayı teklif ediyor.
Arjantin’de son 16 yıldır merkez sol partisi iktidarda. Cristina Fernández de Kirchner, 2019 yılından beri cumhurbaşkanı yardımcısı olarak görev yapıyor.
Milei Pazar günü yaptığı açıklamada, “Sadece Kirchnerizm’i sona erdirmeyeceğiz, aynı zamanda bu ülkeyi batıran işe yaramaz, cani siyasi kastı da bitireceğiz” ifadelerini kullandı.
Milei ardından kampanyasını yürüten kız kardeşine ve her biri muhafazakar bir ekonomistin adını taşıyan beş Mastiff cinsi köpeğine teşekkür etti ve “Yaşasın özgürlük” dedi.
Kendine özgü çatık kaşları ve dağınık saçlarıyla internette oldukça popüler bir figür haline gelen Milei, siyasete girmeden önce televizyonda sohbet programlarında çeşitli tuhaf iddialarda bulunan bir protesto adayı olarak değerlendiriliyordu. Ancak son dönemde giderek popülerleşti.
Rolling Stones şarkıları söylemekle tanınan Everest grubunun eski şarkıcısı Milei aynı zamanda Katolik olduğunu söylüyor ve Arjantin’de kürtaj haklarını sınırlamak istiyor.
Milei, LGBT hareketi için kültürel Marksizmi suçluyor.
Ön seçimlerden önce internette yayınlanan bir videoda eski Brezilya devlet başkanı Jair Bolsonaro, Milei’yi desteklediğini ve siyasette akraba olduklarını söyledi.
Bolsonaro, Milei’in özel mülkiyete, ifade özgürlüğüne ve serbest piyasaya verdiği desteği gerekçe göstererek “Pek çok ortak noktamız var” dedi.
Genç seçmenle nasıl bağlantı kurdu?
Milei, kürtajın yasallaştırılmasına ve devlet okullarında toplumsal cinsiyet ve kimlik konularında eğitime karşı çıkıyor, iklim değişikliğini de inkar ediyor.
Buna rağmen ülkedeki birçok genç seçmen Milei’yi destekliyor.
Ülkedeki mevcut durumdan hoşnut olmayan gençlerin Milei’in küçümseyerek “kast” diye tanımladığı Arjantin siyasetine doğrudan eleştirilerine sıcak baktığı düşünülüyor.
İspanya’nın aşırı sağcı Vox partisiyle bağ kuran ve siyasi çizgisini “anarko-kapitalist” olarak tanımlayan Milei, ülkenin Uluslararası Para Fonu’na (IMF) olan 44 milyar dolarlık borcunu ödemeye yardımcı olacak bir kemer sıkma programına öncülük etmeyi vadediyor.
Öte yandan Milei, silah kontrolü ve organ nakli yasalarının gevşetilmesini öneriyor.
“Bana kalsa Kadın Bakanlığı’nı kapatırdım”
Milei, gazetecilere ve eleştirmenlere karşı şiddetli bir tavır sergilemekle de suçlanıyor.
Bazı medya kuruluşları kadın gazetecilerin onunla röportaj yaptıkları sırada maruz kaldıkları kötü muamele hakkında haberler yaptı.
Siyasi analistler, Milei’in politikalarının toplumsal cinsiyet konularına yönelik neredeyse tüm planlara karşı olduğunu belirtti.
Milei bir röportajı sırasında, “Benim hükümetimde kültürel Marksizm olmayacak ve penisim olduğu için af dilemeyeceğim. Bana kalsa Kadın Bakanlığı’nı kapatırdım” dedi.
Arjantin’deki ön seçim diğer ülkelerden biraz farklı çünkü sadece parti üyelerine değil, tüm seçmenlere açık.
Arjantin’de aynı zamanda oy kullanmak zorunlu.
Bu nedenle ön seçimde en çok oyu alan, 22 Ekim’deki cumhurbaşkanlığı seçiminin favorisi olarak görülüyor.
Ekim’de hiçbir aday seçimi kesin olarak kazanmak için gereken oyların yüzde 45’ine veya yüzde 10’luk bir farkla yüzde 40’ına ulaşamazsa ikinci tur 19 Kasım’da yapılacak.
Ön seçimde en yüksek oy alan üç aday arasındaki oy farkı yüzde 4’ten az olduğu için, şu anda ikinci turun yapılması muhtemel görünüyor.
