Mehmet ŞimşekSerra Karaçam / Washington – Halktvcom.tr
ABD Başkanı Donald Trump’ın büyük bir heyecanla duyurulacak olan yeni gümrük tarifeleri ilan günü “Kurtuluş Günü” olarak ilan edildi.
Başkan Donald Trump, Çarşamba günü öğleden sonra Beyaz Saray Gül Bahçesi’nde düzenlenecek bir etkinlikte, ithal ürünlere yönelik gümrük tarife planını duyuracak.
Yönetim daha önce Çin, Meksika ve Kanada’dan ithal edilen çelik ve alüminyum ile bazı ürünlere gümrük vergisi koymuştu ve bazı yeni vergiler koyacağını açıklamıştı.
Bloomberg, Trump’ın duyurusuna 24 saatten az bir süre kala, şirketler, ülkeler ve başkanın gündemini etkilemek için lobicilerin son detayları bulmaya çalıştığını aktarıyor. Wall Street Journal, Trump’ın yardımcılarının daha dar hedefli bir seçeneği incelediğini bildirirken, Fox News Salı günü Trump’ın hala yüzde 20’lik sabit bir küresel tarifeyi düşündüğünü söyledi.
Birçok detay henüz açıklanmadı. Trump, “haksız” yabancı ticari engelleri hedef aldığını söylese de, birçok ekonomist, ABD ekonomisini daha yavaş büyüme ve daha yüksek fiyatlar yönüne doğru sürüklüyor olabileceğini uyarıyor.
Detayların hâlâ net olmaması piyasaların gergin olmasına yol açtı. Trump, gümrük vergilerinin Çin gibi ‘düşmanlara’ ve yakın zamana kadar Amerika’nın yakın savunma ve istihbarat müttefikleri olan ülkelere de uygulanacağını duyurdu.
OTOMOBİL VE ÇELİK BAŞTA
“Önce Amerika” doktrini altında Trump, tüm çelik ve alüminyum ithalatlarına %25 gümrük vergisi ve yabancı otomobillere %25 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu; bu vergi Perşembe günü yürürlüğe girecek.
Yabancı otomobil parçalarına yönelik yüzde 25’lik bir gümrük vergisi de Mayıs başında başlayacak.
Meksika ve Kanada’dan gelen otomobillere yönelik tarifeler, Şubat ayında gündeme gelmiş ve ertelenmişti.
Ayrıca Çin mallarına ek olarak %20’lik bir gümrük vergisi geliyor. Trump Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalatlara yüzde 25’lik gümrük vergisi koyma tehdidinde de bulundu.
Mevcut ve önerilen tarifeler, ABD’nin komşularıyla dostluk ilişkisini zaten zayıflatmış durumda.
Bu ülkeler, Avrupa Birliği, Japonya ve Güney Kore ile birlikte karşı tedbir planları hazırlamaya başladılar.
Trump şaka yollu Kanada’nın Amerika’nın 51. eyaleti olması gerektiğini bir kaç kez dile getirdi.
Kanadalılar, Trump’ın tarifelerle ilgili tehditlerine seyahatlerini iptal ederek, Amerikan malı ürünleri boykot ederek ve basketbol ve buz hokeyi maçlarında Amerikan milli marşını yuhalayarak yanıt verdiler.
AMERİKALILAR GEÇEN YIL 16 MİLYON ARAÇ ALDILAR…
Yüzde 25’lik gümrük vergisi, her yıl Amerika’ya ithal edilen 7.6 milyon araç üzerinde eşit şekilde etkili olmayacak. Bu vergi, Amerika’da küçük etki alanına sahip olan otomobil üreticilerine daha büyük yük getiriyor.
Her yıl yaklaşık 3.6 milyon otomobil, Amerika-Kanada-Meksika Anlaşması (USMCA) kapsamında, serbest ticaret anlaşması çerçevesinde Meksika ve Kanada’dan ithal ediliyor.
USMCA’nın, araç üretiminin %75’inin bölgede yapılması kuralına uyan arabalar, yalnızca Amerikan olmayan içeriklerine orantılı olarak tarifeye tabi tutulacak.
Amerikan yapımı arabaların yarısı yurt dışında üretilen parçalardan yapıldığı için her üretici belli oranda etkilenecek.
Tüm arabalarını iç pazar için Amerika’da üreten Tesla bile, bazı ithal parçalara bağımlı.
Ford, General Motors ve Stellantis de zorlu bir süreçle karşılaşacak. Bu şirketlerin hepsi, Kanada ve Meksika’dan araç ve parça ithal ediyor. GM geçen yıl Güney Kore’deki fabrikalarından 460.000 araç ithal etti.
Ford ve GM 2025’teki işletme karları geçen yıla göre %30 daha düşük olabilir.
Diğer firmalar için durum karmaşık. Toyota ve Volkswagen gibi bazı şirketler, Amerika’da araba üretmekte ve aynı zamanda Meksika ve diğer ülkelerden ithalat yapmakta. Bu araçların birçoğu Başkan Trump’ın tarifelerinden muaf olacak olsa da, örneğin Toyota’nın her yıl Japonya’dan Amerika’ya gönderdiği 530.000 araç muafiyet kapsamında olmayacak.
Fabrikaların farklı modeller için genişlemesi ve donatılması, ayrıca sendikalı personel istihdam edilmesi maliyetleri artıracak ve zaman alacak.
Tedarik zinciri kurulması da gerekmekte.
Emek yoğun parçaları Meksika’da üretmek daha düşük maliyetli. Elektrik kablo döşeme gibi işler bu alana giriyor.
Üretim Amerikaya gelse bile bu, iş fırsatları yaratmayabilir.
Üretici yeni fabrikalarda maliyetleri düşük tutmak için işçileri mümkün olduğu kadar otomatik sistemlerle değiştirilebilir.
Çin endişeleri Amerikada hem Demokrat hem Cumhuriyetçilerin ortak endişesi olarak biliniyor.
Trump Obama Yönetimi tarafından müzakere edilen 12 ülkeyi kapsayan Trans-Pasifik Ortaklığı’ndan Amerika Birleşik Devletleri’ni çekmiş onun yerine ülkelerle ikili anlaşmalar imzalamayı seçmişti.
1994 yılında yürürlüğe giren Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA), 1 Temmuz 2020’de ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) ile değiştirilmişti. Gerekçe olarak da NAFTA’nın dijital ticaret fikri haklar gibi konuları kapsamadığı aktarılmıştı.
Bu anlaşma güvenlik için istisna yeni tarifelere izin veriyor. Trump yönetimi Çin’in tarife engellerinin arkasından dolaştığı, Çin çeliğinin Meksika’dan gelerek kısıtlamaları aştığı argümanını savunmakta.
Trump, ayrıca Meksika, Kanada ve Çin’den gelen ürünlere gümrük vergisi koyma tehdidinde bulundu ve bu ülkelerin, ABD sınırları boyunca gelen belgesiz göçmenler ve fentanilin akışını engellemek için yeterince çaba göstermediğini söyledi.
